Actueel

Franchisenemer en formulewijziging: wees op uw hoede!

24 juni 2016

Uit een recent arrest van het Hof Den Bosch blijkt weer dat een formulewijziging risicovol is voor franchisenemers!

De zaak:

In deze zaak ging het om een franchisenemer die een supermarkt exploiteerde onder de Meermarkt franchiseformule. Franchisenemer had deze winkel overgenomen in augustus 2007 van franchisegever Prisma (Sligro). Daartoe had franchisenemer een samenwerkings- en formuleovereenkomst met Prisma gesloten. Voorafgaand had Prisma een begroting verstrekt die was gebaseerd op historische gegevens van de voormalige exploitant.

Ten tijde van de overname was partijen bekend dat Prisma voornemens was de Meermarkt formule over te dragen aan Spar.

Ongeveer 5 maanden na aanvang van de franchiseovereenkomst droeg Prisma de Meermarkt franchiseformule over aan Spar. Franchisenemer heeft vervolgens (kennelijk) ingestemd met een formulewijziging en is zijn supermarkt onder de Spar formule gaan exploiteren. Kort na overgang naar Spar zijn de resultaten van de franchise onderneming verslechterd, met name doordat de omzet is teruggevallen.

Franchisenemer heeft Prisma aansprakelijk gehouden voor de door hem geleden schade (exploitatieverliezen). Hij stelde daartoe dat hij had gedwaald bij het aangaan van de franchiseovereenkomst nu Prisma in de afgegeven begrotingen ten onrechte geen rekening had gehouden met de voorgenomen overdracht naar Spar en het duurdere prijsimago van Spar ten opzichte van Meermarkt. Daarnaast had franchisegever een vestigingsplaatsonderzoek moeten verrichten naar exploitatie onder Spar en was dat ten onrechte nagelaten (althans volgens franchisenemer).

Oordeel Hof:

Het Hof wijst de vorderingen van franchisenemer af. Geoordeeld wordt dat in de afgegeven begrotingen geen fouten zijn geconstateerd. Dat deze begrotingen waren gebaseerd op gerealiseerde historische omzetten door de vorige Meermarkt exploitant was duidelijk aangegeven en ook logisch nu franchisenemer met Prisma contracteerde voor exploitatie van dezelfde formule op dezelfde locatie. Bovendien is gebleken dat gedurende de eerste 5 maanden van samenwerking (dus voor de overgang naar Spar) omzet en resultaten de afgegeven begrotingen ook hebben benaderd en niet is gebleken van fouten in de begrotingen.

Volgens het Hof was Prisma niet verplicht om, naast de op historische cijfers gebaseerde begrotingen, ook een marktonderzoek te laten verrichten naar de exploitatie onder Spar. Nu ten tijde van de overname van de winkel bekend was dat Prisma voornemens was de Meermarkt franchise formule over te dragen aan Spar had het op de weg van franchisenemer gelegen om zo nodig om een dergelijk vestigingsplaatsonderzoek (gericht op Spar exploitatie) te vragen maar dat heeft franchisenemer kennelijk nagelaten.

Het Hof overweegt voorts dat de consequenties van een overgang van de Meermarkt formule naar een andere formule buiten de verantwoordelijkheid vielen van Prisma. Voor de verslechterde resultaten onder Spar is (ex) franchisegever Prisma niet aansprakelijk.

Alle vorderingen van franchisenemer zijn afgewezen.

Conclusies:

Uit deze zaak blijkt maar weer duidelijk dat franchisenemers er verstandig aan doen om voorafgaand aan het sluiten van de franchiseovereenkomst alle bekende relevante feiten en omstandigheden mee te wegen. In deze zaak was ten tijde van het sluiten van de franchiseovereenkomst bekend dat franchisegever Prisma de Meermarkt franchiseformule zou gaan overdragen aan Spar. Dan was verstandig geweest om op dat moment (voorafgaand aan het sluiten van de franchiseovereenkomst) de haalbaarheid van exploitatie onder Spar reeds te laten toetsen. Een andere mogelijkheid was geweest om zekerheden (terug-verkooprecht) of garanties (dekkingsbijdrage verliezen) te vragen aan Prisma voor medewerking aan een overgang naar Spar. Nu dit alles was nagelaten kon franchisenemer, na [kennelijk vrijwillige] overgang naar Spar, Prisma niet aansprakelijk houden voor daaruit voortvloeiende verliezen of schade.

Dat hoefde nog geen probleem te zijn als franchisenemer voorafgaand aan de daadwerkelijke overgang naar de Spar formule (ik neem aan dat er opnieuw zal zijn gecontracteerd met Spar) alsnog garanties of zekerheden had bedongen voor de situatie dat de exploitatie onder Spar (vanwege bijvoorbeeld het duurdere imago) verliesgevend zou blijken. Franchisenemer had contractueel immers recht op exploitatie onder de Meermarkt formule en hoefde normaal gesproken dus niet (zonder meer) in te stemmen met een overgang naar Spar. Franchisenemer was op dat moment (nog) in de positie om voorwaarden te stellen aan zijn medewerking voor een overgang naar Spar.

De vraag blijft dan nog waarom franchisenemer ervoor gekozen heeft om (uitsluitend) Prisma aan te spreken en niet ook Spar nu de verliesgevendheid van de exploitatie (vooral) lijkt te zijn veroorzaakt door / na de overgang naar de Spar formule.

De conclusie luidt dat het van groot belang is om voorafgaand aan het sluiten van de franchiseovereenkomst rekening te houden met alle op dat moment bekende feiten en omstandigheden en bij twijfel nadere informatie te vragen of onderzoek te (laten) verrichten. Hetzelfde geldt voor de situatie dat een franchisenemer door zijn oude (en nieuwe) franchisegever gevraagd wordt mee te werken aan een overgang naar een andere formule. Franchisenemers doen er goed aan om in zo’n situatie de mogelijke exploitatiekansen en risico’s goed door te laten berekenen en zo nodig garanties of zekerheden te vragen. Heeft men eenmaal gecontracteerd voor de nieuwe formule dan is er geen weg meer terug!