Actueel

Burger King: Afgebroken onderhandelingen leiden niet snel tot schadeplichtigheid!

21 juli 2015

 

Schadeclaim aspirant franchisenemer tegen Burger King afgewezen!

De rechtbank Gelderland heeft in een recent gepubliceerd vonnis van 6 mei 2015 een schadeclaim van een aspirant franchisenemer uit hoofde van (onrechtmatig) afgebroken onderhandelingen afgewezen.

Feiten

De aspirant franchisenemer heeft eind 2009 gesolliciteerd naar een positie als franchisenemer van Burger King. Volgens de vaste toelatingsprocedure van Burger King dient een 9-stappen plan succesvol te worden doorlopen, het zogenaamde “Franchise Proces”. De hierin bedoelde stappen zijn: 1) eerste contact, 2) aanvraagformulier, 3) financiële en juridische check; 20 uur oriëntatie training; oriënterend gesprek, 4) 220 uur Franchise Training Programme, 5) Senior management interview; Franchise Approval, 6) TRA/Sitepack, 7) goedkeuring locatie, 8) start bouw, rest training (circa 700 uur) en 9) operationele goedkeuring; Franchise Agreement & Fee; OPENING.

Het belang van aspirant franchisenemer bij franchising lag onder meer in de beschikbaarheid van een herinvesteringsreserve van ongeveer € 1.200.000,=. Deze herinvestering diende, na verkregen uitstel van de Belastingdienst, uiterlijk in oktober 2010 te zijn gerealiseerd. Als de reserve niet tijdig zou worden aangewend zou een aanzienlijke aanslag vennootschapsbelasting volgen.

De aspirant franchisenemer doorloopt de eerste 4 stappen zonder problemen. De vijfde stap (Senior Management Interview, hierna: “SMI”) wordt in de zomer van 2010 uitgesteld waarna op verzoek van de aspirant franchisenemer de rest-training van circa 700 uur alvast wordt gevolgd. Ook draagt aspirant franchisenemer diverse locaties aan voor een op te richten Burger King restaurant echter zonder dat Burger King akkoord geeft voor die locaties.

In oktober 2010 geeft Burger King te kennen dat zij, vanwege een strategische heroriëntatie, geen franchiseovereenkomst wil sluiten. Aspirant franchisenemer ontvangt in december 2010 een aanslag van ruim 231.000 euro vennootschapsbelasting.

De vordering

Aspirant franchisenemer stelt Burger King aansprakelijk uit hoofde van onrechtmatige daad bestaande uit het onaanvaardbaar afbreken van vergevorderde onderhandelingen over de totstandkoming van een franchiseovereenkomst. Aspirant franchisenemer vordert uit dien hoofde onder meer de kosten die hij heeft gemaakt in het onderhandelingstraject (het negatieve contractsbelang), de fiscale claim en gederfde inkomsten (het positieve contractsbelang).

Het oordeel van de rechtbank

Onaanvaardbaar afbreken?

De rechtbank wijst de vorderingen af. Zij stelt dat Burger King niet de indruk heeft gewekt dat zij wilde afwijken van het gebruikelijke 9-stappen traject, dat er nog geen (positief verlopen) SMI had plaats gevonden (terwijl dat wel een noodzakelijk stap is voor het sluiten van een franchiseovereenkomst) en dat ook de stappen 7, 8 en 9 nog niet waren doorlopen (waaronder de goedkleuring van een locatie).

Het feit dat een concept franchiseovereenkomst door Burger King was toegestuurd, is niet van belang omdat dit voorstel niet een geïndividualiseerd concept betrof dat slechts instemming van  aspirant franchisenemer behoefde om tot een overeenkomst te kunnen worden.

Het beroep op de omschrijving van het franchisetraject (Partnership door Franchising), waarin staat:

“de bovengenoemde voorlopige vergunning na 220 trainingsuur geeft de sollicitant het recht, zich als “voorlopig goedgekeurde (BURGER KING) franchisenemer” een locatie te verzekeren. De koop c.q. de ontwikkeling van een locatie berust uitsluitend bij de franchisenemer (…).”

Helpt aspirant franchisenemer niet. Volgens de rechtbank staat vast dat er pas definitieve afspraken gemaakt konden worden als het SMI had plaatsgevonden. Dat de training – en daarmee de mogelijkheid om (daarna) over locaties te gaan praten – op uitdrukkelijk verzoek van aspirant franchisenemer werd verhaast en reeds plaats vond  maakt dat niet anders.

De rechtbank oordeelt samengevat dat Burger King op geen enkel moment in redelijkheid de indruk heeft gewekt dat zij afzag of wilde afzien van de gebruikelijke stappen van het franchiseproces terwijl  feitelijke afwijkingen hiervan – in het bijzonder de trainingen en de gevoerde gesprekken over locaties – uitsluitend voortkwamen uit initiatieven van aspirant franchisenemer.

Vergoedingsplicht voor gemaakte kosten onderhandelingstraject?

Op Burger King zou mogelijk ook nog een verplichting tot vergoeding van in het kader van de onderhandelingen gemaakte kosten kunnen bestaan, als deze zo ver waren gevorderd dat zulk afbreken haar niet meer vrij stond zonder vergoeding van die kosten. Hierbij gaat het om kosten, die de gebruikelijke acquisitiekosten overstijgen, waarbij het uitgangspunt is dat een snelle aanname van een vergoeding zich niet verhoudt met algemene beginselen van contractsvrijheid, aldus de rechtbank.

Ook deze vordering wordt afgewezen. Dat er voortgegaan is met de procedure, dat aspirant franchisenemer is voorgedragen om de opleiding te volgen en dat onderzoek is gedaan naar geschikte locaties, is immers allemaal gebeurd, omdat aspirant franchisenemer de procedure wilde verhaasten. Aangezien Burger King duidelijk had gemaakt dat aspirant franchisenemer hierin vooruit liep op het gangbare proces had aspirant franchisenemer in redelijkheid kunnen afleiden dat eventuele gevolgen hiervan dan ook voor haar risico kwamen. Ook weegt hier mee dat bekend was dat het SMI nog moest plaatsvinden en dat pas daarna een beslissing genomen zou worden over het vervolgtraject.

Conclusie

De vorderingen van aspirant franchisenemer worden afgewezen. Gezien het duidelijke 9-stappenplan in het sollicitatieproces van Burger King en het feit dat deze stappen nog niet allemaal waren doorlopen terwijl ook nog geen goedkeuring bestond voor een locatie, is de uitkomst niet vreemd. Als het SMI wel zou hebben plaats gevonden, een locatie zou zijn toegewezen en een geïndividualiseerde franchiseovereenkomst zou zijn toegezonden dan zou de vordering meer kans van slagen hebben gehad. Maar zover was het hier nog niet. Het vooruitlopen op een eventuele aanstelling als franchisenemer van  Burger King blijft in deze zaak daarom voor rekening van aspirant franchisenemer.

Interessant is nog de overweging van de rechtbank dat een niet geïndividualiseerde concept franchiseovereenkomst geen gewicht in de schaal legt. Een wel geïndividualiseerde concept franchiseovereenkomst zou derhalve een belangrijke aanwijzing kunnen zijn voor vergevorderde onderhandelingen die niet vrijblijvend meer kunnen worden afgebroken. Uiteraard spelen alle overige omstandigheden van het geval ook dan een rol.