Opinie

Hof Amsterdam: franchisegever aansprakelijk voor leveringsproblemen!

24 september 2015

In een recent arrest heeft het gerechtshof Amsterdam geoordeeld dat franchisegever aansprakelijk is voor de schade van haar franchisenemer als gevolg van leveringsproblemen en een ten onrechte doorgevoerde leveringsstop.

De feiten

Franchisenemer “Luxembourg” exploiteert in België en Luxembourg vier woonwinkels, waar zij hoofdzakelijk producten verkoopt voor de inrichting van woningen van het merk “Habitat”. Hiertoe is tussen Luxembourg en Habitat (franchisegever) een franchiseovereenkomst gesloten.
Vanaf 2010 zijn er diverse problemen ontstaan waaronder leveringsproblemen waardoor bestelde producten niet alleen veel te laat maar ook in het geheel niet aan franchisenemer zijn uitgeleverd. In 2011 heeft franchisenemer haar franchisegever uiteindelijk in gebreke gesteld en de overeengekomen royalty opgeschort. Vervolgens heeft franchisegever de belevering geheel gestaakt.

De vorderingen

In de procedure vordert franchisenemer o.m. schadevergoeding ten gevolge van de volgende aan Habitat verweten tekortkomingen:

( a) niet tijdig producten te leveren in de periode april tot en met juli 2010,
( b) een leveringsstop toe te passen in maart 2011 en
( c) geen (papieren) catalogus te verstrekken.

Franchisegever verweert zich o.m. met de stelling dat franchisenemer ten onrechte de royalty heeft opgeschort en daardoor zelf in verzuim is geraakt en voorts dat zij niet gehouden zou zijnom de (papieren) catalogus te verstrekken.

Het oordeel van het hof:

Het Hof verwerpt de verweren van Habitat. Uit de vastgestelde feiten blijkt dat in de periode vanaf begin 2010 leveringsproblemen zijn ontstaan, dat Luxembourg Habitat daarop meermalen heeft aangesproken en Habitat in gebreke heeft gesteld, dat Luxembourg in verband hiermee in maart 2011 de betaling van royalty’s aan Habitat heeft opgeschort en dat daarop Habitat de levering van producten volledig heeft gestaakt.

De stelling van Habitat dat Luxembourg tekortschoot door royalties niet tijdig te betalen gaat niet op. Vanwege de leveringsproblemen mocht Luxembourg de royalties opschorten.

Het beroep van Habitat op schuldeisersverzuim van Luxembourg nu zij in strijd met de bepalingen van de franchiseovereenkomst te veel ‘non-Habitat’ producten zou hebben verkocht gaat niet op. Voor zover Luxembourg te veel ‘non-Habitat’ producten verkocht, is die situatie ontstaan door de leveringsproblemen die Habitat zelf veroorzaakte.

Tenslotte overweegt het Hof dat Habitat niet gerechtigd was om zonder overleg met Luxembourg de verspreiding van een papieren catalogus te staken.
In de franchiseovereenkomst is opgenomen dat de catalogus een essentieel onderdeel van de franchiseformule is en daaruit volgt dat Habitat de distributie van een papieren catalogus niet zonder instemming van Luxembourg mocht staken.

Franchisegever wordt aansprakelijk gehouden voor de door franchisenemer geleden schade.de hoogte van de schade (door Luxembourg begroot op ruim € 700.000,=) dient nog wel te worden bewezen.

Tenslotte

Het is niet altijd duidelijk wanneer een opschorting van franchisefee is gerechtvaardigd. Sprake moet zijn van een opeisbare (tegen)vordering van franchisenemer op franchisegever die de opschorting (van de verplichting tot betaling van de franchisefee) rechtvaardigt. De tekortkoming van franchisegever mag niet van te geringe aard zijn want dan kan opschorting in strijd met de redelijkheid en billijkheid zijn.
Opschorten is niet zonder risico omdat – indien de opschorting achteraf niet gerechtvaardigd blijkt – franchisenemer dan schadeplichtig wordt (er is dan immers onterecht opgeschort) en franchisegever de franchiseovereenkomst kan ontbinden.
In deze zaak was voldoende met feiten onderbouwd dat sprake was van een situatie die opschorting van de franchisefee (royalty) rechtvaardigde. De leveringsproblemen waren ernstig en structureel en – belangrijk – franchisegever was diverse malen schriftelijk in gebreke gesteld zonder dat de situatie verbeterde.

In een onlangs gepubliceerde zaak die speelde bij de rechtbank Noord Nederland voerde een franchisegever eveneens een algehele leveringsstop door aan haar franchisenemers. Die leveringsstop werd van de één op de andere dag – althans op een zeer korte termijn – aangekondigd en doorgevoerd. Ook die franchisenemers schortten hun betalingsverplichtingen op omdat de leveringsstop juridisch niet gerechtvaardigd was. De rechtbank oordeelde in die zaak dat de opschorting gerechtvaardigd was.

Indien zich dus leveringsproblemen voordoen, deze voldoende duidelijk vast staan en de franchisegever schriftelijk in gebreke is gesteld, is in de meeste gevallen opschorting gerechtvaardigd. Maar het blijft een risicovol rechtsmiddel waar voorzichtig en zorgvuldig mee om dient te worden gegaan!