Opinie

Zienswijze wettelijke verankering gedragscode franchise

31 mei 2017

Tot en met 25 mei 2017 kon een reactie worden gegeven op het concept wetsvoorstel wettelijke verankering gedragscode franchise.

Franchisehulp is voorstander van de wettelijke verankering van de Nederlandse Franchise Code (NFC). De NFC bevat moderne en breed gedragen opvattingen over goed franchisegever- en franchisenemerschap. De NFC bevordert transparantie en overleg tussen franchisepartners en beoogt meer evenwicht te brengen in de verhouding tussen franchisegever en franchisenemer. Daarmee zal franchising als samenwerkingsvorm nog beter kunnen functioneren en kunnen conflicten, gerechtelijke procedures en maatschappelijk ongewenste situaties zoveel mogelijk worden voorkomen. Dat is in het belang van de gehele franchise branche. Omdat met name een aantal grotere franchisegevers niet bereid zijn gebleken om de NFC toe te passen en een kans te geven in de praktijk is de wettelijke verankering een logische en door de Minister aangekondigde consequentie.

Reactie van Franchisehulp op het wetsvoorstel wettelijke verankering NFC:

1. Franchisehulp biedt sinds 2010 hulp aan alle franchisenemers in Nederland die vragen hebben over hun juridische rechten en verplichtingen of over franchise in het algemeen. Wij krijgen jaarlijks gemiddeld zo’n 100 tot 150 hulpvragen van franchisenemers. Deze betreffen in verreweg de meeste gevallen discussies of conflicten met franchisegevers.

2. Deze hulpvragen gaan onder meer over (on)deugdelijke prognoses, (on)voldoende begeleiding en ondersteuning, eenzijdig doorgevoerde wijzigingen in de formule / dienstverlening en/of handboek, overname van de formule, beëindigingsperikelen, de hoogte van fees/wijzigingen van fees, (staking van) belevering, concurrentiebedingen, aanbiedingsplichten, internetverkopen.

3. Één van de terugkerende elementen bij al deze hulpvragen is de onevenwichtige rechtsverhouding tussen franchisegevers en franchisenemers. Die onevenwichtigheid vloeit enerzijds voort uit het feit dat franchisenemers voor de feitelijke exploitatie van de formule geheel afhankelijk zijn van hun franchisegever en anderzijds uit een onevenwichtige verdeling van rechten en plichten in de franchiseovereenkomst waarbij op franchisenemers een heel pallet aan verplichtingen rust en de tegenoverliggende verplichtingen van franchisegever meestal beperkt zijn.

4. Een franchisenemer pleegt investeringen en verbindt zich voor een aantal jaar aan de franchisegever / formule waarbij franchisenemer niet tussentijds uit kan stappen althans niet zonder aanzienlijk vermogensverlies. Daarbij geldt dan meestal een non-concurrentiebeding waardoor franchisenemer bij het einde van de franchisesamenwerking niet langer in zijn levensonderhoud kan voorzien met juist die werkzaamheden waarmee hij kennis en ervaring heeft opgedaan.

5. Deze sub 3 en 4 hiervoor genoemde omstandigheden leiden ertoe dat de positie van franchisenemers afhankelijk en kwetsbaar is en dat door franchisegevers lang niet altijd voldoende rekening wordt gehouden met gerechtvaardigde franchisenemersbelangen.

6. Franchisehulp is dan ook groot voorstander van de NFC waarin moderne en breed gedragen opvattingen over goed franchisenemer- en franchisegeverschap zijn opgenomen in de vorm van gedragsnormen. Deze code beoogt transparantie en communicatie te bevorderen en zal tot meer bewustzijn van de gerechtvaardigde belangen van franchisegevers en franchisenemers leiden. Daarmee beoogt de code gedrag vooraf te beïnvloeden waardoor conflicten, onredelijke en onbillijke situaties zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen. Dat is een sterke verbetering ten opzichte van de huidige situatie (zonder wettelijke verankering NFC) waarin niet gedragsbeïnvloeding vooraf centraal staat maar rechterlijke toetsing achteraf (als het leed al is geleden). Daarbij komt dat het rechtssysteem (te) weinig corrigerend vermogen heeft o.m. door de onevenwichtige franchiseovereenkomsten die onredelijke uitkomsten juridisch legitimeren (het contract is leidend bij de juridische beoordeling).

7. Het door sommige franchisegevers (adviseurs) wel gebezigde argument dat franchisenemers “zelfstandig” ondernemers zijn gaat voorbij aan het feit dat die ondernemers hun zelfstandigheid voor een groot deel prijs geven wanneer zij zich als franchisenemer aan een formule verbinden; die verbondenheid impliceert het opgeven van zelfstandigheid voor zover het betreft de exploitatie van de formule en alle daarmee samenhangende verplichtingen waaraan een franchisenemer gebonden is. Van een zelfstandig (ongebonden) ondernemer die onafhankelijk zijn koers en exploitatie bepaalt, is geen sprake.

8. Franchisehulp brengt onder uw aandacht dat vrijwel alle (zo niet: alle) franchisenemers in Nederland voorstander zijn van wettelijke verankering van de NFC (behalve individuele franchisenemers ook o.m.: grote franchisenemersverenigingen inclusief de door hen vertegenwoordigde achterban, franchisenemers belangenorganisaties waaronder het Vak Centrum, FANED en de BVFN). Van franchisegeverszijde zijn een aantal grote franchisegevers (en hun adviseurs) tegenstander van invoering van de wettelijke verankering maar er is ook een grote groep franchisegevers die geen tegengeluid hebben laten horen of die zelfs uitdragen dat zij voorstander zijn van de NFC en deze ook toepassen, waaronder gerenommeerde franchisegevers als The Read Shop (meer dan 150 vestigingen) en Expert (vertegenwoordigd in 20 landen waaronder in Nederland met 140 vestigingen). Die franchiseformules zijn het bewijs dat de NFC goed toepasbaar is, de opbrengsten van de NFC de daarmee gemoeide kosten overstijgen en invoering van de NFC niet aan innovatie of investeringen in de weg staan.

9. Franchisehulp heeft geen inhoudelijke opmerkingen ten aanzien van het concept wetsvoorstel wettelijke verankering gedragscode franchise. De bepalingen zijn helder geformuleerd en zullen niet tot onduidelijkheden in de praktijk hoeven leiden. De definities in artikel 399f sluiten aan bij de praktijk. Ten aanzien van artikel 399f lid d zou eventueel nog overwogen kunnen worden om het woord “geldelijk” te laten vervallen; een vergoeding kan ook indirect worden betaald via een inkoopmarge of anderszins. Mogelijk volstaat om dit in de toelichting eventueel te vermelden. Ten aanzien van artikel 399g lid 1 acht Franchisehulp van belang dat een gedragscode als daar bedoeld minimaal de aldaar vermelde onderwerpen sub a tot en met g regelt.

Tot een toelichting altijd bereid.

 

Franchisehulp