Actueel

De (on)bevoegdheid om een onderneming te vertegenwoordigen

17 oktober 2014

Ondernemingen worden doorgaans geëxploiteerd in een eenmanszaak dan wel in de vorm van een zogenaamde ‘rechtspersoon’ (BV, NV, vennootschap onder firma, et cetera). Een rechtspersoon moet, om contracten te kunnen sluiten, worden vertegenwoordigd door directieleden, vennoten, werknemers of andere (tussen)personen. Alleen die ‘natuurlijke personen’ zijn in staat om daadwerkelijk namens de onderneming afspraken te maken met andere partijen.

Voor de rechtsgeldigheid van contracten, is van belang dat de personen die de contracten sluiten ook echt bevoegd zijn om de onderneming te vertegenwoordigen. Als een contract wordt gesloten door iemand die niet bevoegd is dat namens de onderneming te doen, dan is de onderneming daaraan in beginsel niet gebonden. De onderneming kan er dan (als dat haar zo uitkomt) voor kiezen het contract niet na te komen. Als contractspartij van die onderneming kun je op die wijze dus met lege handen komen te staan.

In het Handelsregister van de Kamer van Koophandel is terug te vinden welke personen bevoegd zijn een onderneming te vertegenwoordigen of dat er voor bepaalde personen juist beperkingen gelden (bijvoorbeeld een beperking voor een bestuurder om contracten te sluiten boven een bepaald bedrag). Het is dus raadzaam om in het Handelsregister te kijken alvorens een contract te sluiten, zodat de persoon die je toekomstige contractspartij (de onderneming) vertegenwoordigt, daar ook echt toe bevoegd is. Met de in het openbare Handelsregister gepubliceerde beperkingen in vertegenwoordigingsbevoegdheid wordt je geacht bekend te zijn.

Een onderneming kan zich overigens niet in alle gevallen verschuilen achter de onbevoegdheid van een vertegenwoordiger (in het Handelsregister gepubliceerde beperkingen), om onder een contract uit te komen. De Hoge Raad heeft namelijk meerdere malen beslist dat indien een onderneming zelf de ‘schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid’ heeft gewekt, zij toch aan het contract is gebonden, ondanks dat een onbevoegd persoon het contract heeft gesloten. Die schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid kan niet alleen blijken uit iets dat de onderneming heeft gedaan, maar ook uit iets dat de onderneming juist heeft nagelaten. De schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid kan zelfs volgen uit feiten of omstandigheden (van vóór of na het sluiten van het contract) waarop de onderneming niet direct invloed kon uitoefenen, maar die wel voor haar risico dienen te komen. De rechtbank Den Haag heeft in 2011 bijvoorbeeld geoordeeld dat een onderneming toch gebonden was aan een contract dat was gesloten door een niet bevoegde werknemer, onder andere vanwege het feit dat een wèl bevoegde directeur van de onderneming de concept overeenkomst ook had gezien maar had nagelaten bij de toekomstige contractspartij aan te geven dat de werknemer die de feitelijke onderhandelingen voerde en het contract ging tekenen, niet bevoegd was en dat ook niet had gemeld toen partijen begonnen met de uitvoering van de gemaakte afspraken (enerzijds levering van gas en anderzijds betaling van facturen).

Het is dus raadzaam om, voorafgaand aan het sluiten van een franchiseovereenkomst, huurovereenkomst, leveranciersovereenkomst of andere overeenkomst, altijd het Handelsregister te raadplegen om te kijken of de persoon met wie je zaken doet wel bevoegd is om te contracteren. Doe je dat niet, dan loop je het risico achteraf onaangenaam verrast te worden. Alleen in uitzonderingsgevallen is een onbevoegd vertegenwoordigde onderneming-contractspartij toch gebonden.