Actueel

Einde franchise, overgang van onderneming?

10 november 2016

Overgang van onderneming bij het einde van een franchisevestiging die vervolgens is voortgezet!

De rechtbank Midden-Nederland diende recent te oordelen over de vraag of een ex-werknemer van een franchisevestiging in dienst was gekomen van de voortzettende organisatie.

ANWB eindigde in 2014 de franchiseovereenkomsten met de ANWB franchisewinkels vanwege “veranderd koopgedrag en informatiebehoefte van de consumenten en aanpassing van het Retailbeleid“. Zo werd ook de franchisesamenwerking met franchisenemer VVV Soest beëindigd (alwaar ook ANWB producten werden verkocht). De arbeidscontracten van de medewerkers van VVV Soest werden opgezegd, op één na. De activiteiten van VVV Soest werden aanvankelijk met één werknemer en een aantal vrijwilligers voortgezet. Uiteindelijk werden ook de activiteiten van VVV Soest beëindigd omdat er een nieuwe – grotere – organisatie was opgericht (Regionaal Bureau voor Toerisme voor Utrechtse Heuvelrug en Vallei, hierna: “RBT”) die de toerisme activiteiten voor een grotere regio en op andere wijze zou gaan uitvoeren. In verband met de beëindiging van VVV Soest werd ook de arbeidsovereenkomst van de laatst overgebleven werknemer opgezegd. De betreffende werknemer verzette zich tegen de opzegging met de stelling dat sprake was van overgang van onderneming. In dat geval geldt een opzegverbod. Volgens werknemer was hij door de overgang van onderneming in dienst gekomen bij RBT.

Werknemer vordert o.m. een verklaring voor recht dat sprake is van overgang van onderneming en dat hij in dienst is gekomen bij RBT.

De Kantonrechter stelt eerst vast dat onder “overgang van onderneming” wordt begrepen een “overgang van een economische eenheid die haar identiteit behoudt“.

Beoordeeld wordt vervolgens of sprake is van behoud van identiteit. Daartoe overweegt de Kantonrechter dat de vraag of sprake is van identiteitsbehoud, moet worden beoordeeld aan de hand van de feitelijke omstandigheden van het geval waarbij o.m. van belang zijn:

– de aard van de onderneming of vestiging;

– de vraag of de materiële activa, zoals gebouwen en roerende zaken, worden overgedragen;

– de waarde van de immateriële activa op het tijdstip van de overdracht;

– de vraag of (vrijwel) al het personeel door de nieuwe onderneming wordt overgenomen;

– de vraag of de klantenkring wordt overgedragen;

– de mate waarin de voor en na de overdracht verrichte activiteiten met elkaar overeenkomen, en

– de duur van een eventuele onderbreking van die activiteiten.

Al deze omstandigheden zijn slechts deelaspecten en moeten daarom niet afzonderlijk maar in onderling verband worden beoordeeld. Ook andere omstandigheden, zoals uitingen in de pers en op websites, moeten zo nodig in de beoordeling worden betrokken, aldus de Kantonrechter.

De Kantonrechter oordeelt op grond van alle feiten en omstandigheden dat sprake is van behoud van identiteit. Belangrijke aanwijzingen daarvoor zijn:

• VVV Soest en RBT hebben dezelfde statutaire doelstelling;
• zij streven deze doelstelling op gelijke wijze na (door informatievoorziening en lokale aanwezigheid);
• vrijwilligers en de donateurs van VVV Soest zijn zoveel mogelijk overgedragen aan RBT;
• essentiële bedrijfsgegevens (waaronder gegevens van leden/donateurs, relaties, databestanden, kennis van huidig personeel en bestuursleden) zijn zoveel mogelijk overgedragen aan RBT;
• VVV-licentie en de domeinnamen van VVV Soest zijn overgedragen aan RBT;
• bezoekers van deze websites worden doorgeleid naar de website van RBT;
• subsidie aan VVV Soest wordt thans aan RBT toegekend;
• eventueel resterend eigen vermogen van VVV Soest zou worden overgenomen door RBT;
• VVV Soest is met ingang van 1 april 2015 opgehouden te bestaan en RBT is per dezelfde datum gestart met haar werkzaamheden. Er is dus sprake van een vloeiende overgang.

Het feit dat RBT een grotere organisatie is die in een grotere regio opereert en in het kader van haar doelstelling deels andere activiteiten verricht dan VVV Soest is veeleer het gevolg van maatschappelijk ontwikkelingen (zoals digitalisering) dan van verlies van identiteit.

Aldus is sprake van overgang van onderneming. De Kantonrechter wijst de vordering van werknemer toe en verklaart voor recht dat werknemer in dienst is gekomen bij RBT (met bijbehorende loonaanspraken etc.)!

Indien een franchisesamenwerking eindigt, komt het vaak voor dat de franchiseactiviteiten – al dan niet door een nieuwe franchisenemer en/of onder een nieuwe formule – worden voortgezet. Of daarbij sprake is van overgang van onderneming in arbeidsrechtelijke zin, dient beoordeeld te worden of de identiteit van de franchisevestiging / bedrijfsactiviteiten wordt behouden of niet. Dat is een zeer feitelijke waardering waarbij het enkele gegeven van bijvoorbeeld “een formulewisseling” niet doorslaggevend is. Alle feiten en omstandigheden moeten in onderlinge samenhang worden beoordeeld waarbij aan het begrip “overgang van onderneming” een ruime betekenis toekomt, mede gezien de sociale doelstellingen van de wetgever (waarborgen continuïteit van arbeidsverhoudingen bij verandering van ondernemer). De positie van werknemers dient aldus goed te worden beschouwd en in een eventuele beëindigings- of overnameregeling te worden meegenomen.