Exclusiviteit

In vrijwel alle franchiseovereenkomsten wordt exclusiviteit voor franchisenemer afgesproken. De exclusiviteit ziet op het recht van franchisenemer om als enige binnen een nader omschreven geografisch gebied de formule te mogen exploiteren. Exclusiviteit is een kernbeginsel van franchising.

Het exclusieve geografische gebied wordt vaak aangeduid met “Regio” of “Rayon”. Van groot belang is dat het Rayon duidelijk wordt omschreven in de franchiseovereenkomst (bijvoorbeeld door vermelding van de postcodegebieden of door een gearceerde geografische kaart). Exclusiviteit kan gelden voor een bepaald postcodegebied, voor een stad, een provincie, een land, etc..

Gevolg van exclusiviteit is dat franchisegever niet gerechtigd is, althans niet zonder toestemming van franchisenemer, een tweede franchisevestiging in het Rayon te openen. Ook collega franchisenemers mogen niet actief zijn binnen het Rayon. Dit is van groot belang voor de succesvolle exploitatie van de franchisevestiging. Exclusiviteit beschermt immers tegen concurrentie en waarborgt het alleenrecht binnen het Rayon waardoor de kans op een succesvolle exploitatie toeneemt.

(Toch) tweede vestiging in Rayon?

Soms is in de franchiseovereenkomst afgesproken dat een franchisegever gerechtigd is om binnen het Rayon een tweede franchisevestiging te openen indien daarvoor, naar objectieve maatstaven gemeten, economische ruimte aanwezig is. Meestal is dan bepaald dat die tweede vestiging als eerste moet worden aangeboden aan de franchisenemer binnen het Rayon. Op die wijze heeft franchisenemer de kans om de exclusiviteit binnen het Rayon te behouden.

Voor franchisenemer is dus van groot belang dat de franchiseovereenkomst afspraken bevat met betrekking tot de exclusiviteit. Franchisenemer moet dit voorafgaand aan de franchiseovereenkomst controleren. Bij gebrek aan voldoende exclusiviteit is het verstandig om hierover een toelichting te vragen en eventueel bij toekomstige collega’s informatie in te winnen. Franchisenemer moet in elk geval de zekerheid hebben dat hij tijdens de franchiseovereenkomst binnen het Rayon niet zal worden geconfronteerd met ongewenste concurrentie van franchisegever of collega-franchisenemers.

Relevante uitspraken

De Rechtbank Utrecht heeft beslist dat geen sprake is van schending van exclusiviteit door een franchisegever die producten binnen het rayon van franchisenemer leverde aan een klant aangezien het daar ging om “business-to-business” en de franchisenemer uitsluitend exclusiviteit had in het “business-to-consumer” segment.