Actueel

FRANCHISENEMER (READSHOP) IN HET GELIJK GESTELD! (2)

10 januari 2013

In mei 2012 berichtte Franchisehulp reeds over een tussenvonnis van de rechtbank Utrecht in een zaak tussen Readshop en een franchisenemer waarbij franchisenemer onder meer vernietiging van de franchiseovereenkomst (aangegaan in 2007) op grond van dwaling alsmede schadevergoeding vorderde. Onlangs heeft de rechtbank Utrecht eindvonnis gewezen waarbij de vorderingen van franchisenemer tot vergoeding van geleden schade zijn toegewezen.

Tussenvonnis

In het tussenvonnis oordeelde de rechtbank dat het beroep van Readshop op een contractueel overeengekomen vervaltermijn van drie maanden om te klagen over fouten in de prognoses in strijd met de redelijkheid en billijkheid was onder meer vanwege het feit dat pas veel later dan die drie maanden kon blijken van die fouten in de prognoses. Ook de stelling van Readshop dat franchisenemer niet binnen de (wettelijke) bewame tijd had geprotesteerd tegen (de fouten in) de prognoses is door de rechtbank verworpen onder meer nu niet was gebleken dat Readshop door het verloop van tijd in haar belangen was geschaad.

De rechtbank heeft in haar tussenvonnis voorts geoordeeld dat het vestigingsplaatsonderzoek (VPO) – dat aan de prognoses ten grondslag lag – twee fouten zijn gemaakt doordat
1) ten onrechte het aanwezige aanbod (van concurrenten) op nul euro was gesteld en
2) ten onrechte was gerekend met veel te hoge koopkrachtbindingspercentages.

De omzet was door die fouten veel te hoog geprognosticeerd. Omdat de rechtbank (nog) niet kon beoordelen of bij een lagere (realistischer) omzet de potentiële winstverwachting in de prognoses ook naar beneden zou zijn bijgesteld (een lagere omzet brengt immers doorgaans ook lagere kosten met zich mee) is franchisenemer opgedragen zijn stelling te bewijzen dat de prognoses (überhaupt) geen winstgevende exploitatie had kunnen laten zien indien het VPO was uitgevoerd zonder fouten.

Eindvonnis

In het eindvonnis van 12 december 2012 heeft de rechtbank geoordeeld dat de franchisenemer is geslaagd in zijn bewijsopdracht en is Readshop veroordeeld tot vergoeding van de schade.

De rechtbank acht (na bewijslevering) niet aannemelijk dat een lagere (realistischer) omzet zou hebben geleid tot wezenlijk lagere kosten zodanig dat (ondanks die lagere omzet) ook dan een winstgevende exploitatie zou zijn geprognosticeerd. Met andere woorden: indien het VPO geen fouten zou hebben bevat en was gerekend met een realistische omzet dan zou geen winstgevende exploitatie zijn geprognosticeerd. Uiteraard zou franchisenemer in dat geval (prognose zonder winstverwachting) de franchiseovereenkomst niet hebben gesloten. Aldus heeft de franchisenemer gedwaald bij de totstandkoming van de franchiseovereenkomst.

Voorts oordeelt de rechtbank dat Readshop wanprestatie heeft gepleegd jegens franchisenemer nu in de franchiseovereenkomst een garantie is opgenomen dat de door Readshop aan franchisenemer verstrekte informatie (waaronder de exploitatiebegroting en het VPO) juist en volledig zijn. Nu het VPO fouten bevat heeft Readshop ook in strijd met de aan franchisenemer gegeven garantie gehandeld. Readshop is ook op die grond schadeplichtig jegens franchisenemer.

Voor wat betreft de te vergoeden schade oordeelt de rechtbank dat zij alleen schadeposten toekent voor zover die met enige zekerheid als schade aangemerkt kunnen worden. De rechtbank kent vervolgens toe gederfde winst ter hoogte van een realistisch salaris dat franchisenemer zou hebben kunnen verdienen indien hij niet als franchisenemer aan de slag was gegaan alsook het daadwerkelijk met de franchiseonderneming geleden verlies. Op deze wijze is franchisenemer geheel althans grotendeels schadeloos gesteld.

Conclusie

Indien de omzet substantieel achter blijft bij de verwachtingen is het zinvol om te onderzoeken wat daarvan de oorzaken zouden kunnen zijn zoals bijvoorbeeld een tegenvallend economisch klimaat, lokale omstandigheden, minder succesvolle formule, achterblijvende ondersteuning, ondernemerskwaliteiten, etc.. Zijn de oorzaken bekend dan kan daarop worden ingespeeld door het treffen van extra maatregelen waaronder bijvoorbeeld het vragen van advies en bijstand aan franchisegever, het ondernemen van extra marketingacties, het doorvoeren van zinvolle besparingen, etc.. Franchisegevers zijn in geval van achterblijvende omzet en resultaten overigens verplicht om extra bijstand en advies te verlenen aan franchisenemers.
Indien een winstgevende exploitatie niet haalbaar is moet zo spoedig mogelijk in overleg worden getreden met franchisegever om naar een snelle en passende oplossing te zoeken. Doorexploiteren in een verlieslatende onderneming zonder vooruitzichten op winst betekent immers elke dag een oplopend verlies inclusief oplopende schulden aan franchisegever of derden. Bovendien loopt franchisenemer dan het risico vroeg of laat in een (financieel) afhankelijke positie ten opzichte van franchisegever te geraken hetgeen ongewenste bijeffecten kan hebben bijvoorbeeld in zakelijke discussies over compensatie of een voortijdige beëindiging.
Indien voorafgaand aan het sluiten van de franchiseovereenkomst onjuiste informatie is verstrekt die relevant was voor het besluit om een franchiseovereenkomst aan te gaan, kan franchisenemer zich tegenover franchisegever beroepen op dwaling, wanprestatie en/of onrechtmatige daad hetgeen zich weer zou moeten vertalen in een passende buitengerechtelijke oplossing. Mocht dat onverhoopt niet mogelijk zijn dan kan een gerechtelijke uitspraak uitkomst bieden zoals onder meer blijkt uit het eindvonnis van de rechtbank Utrecht!