Actueel

Geen bescherming handelsnaam franchisegever

7 augustus 2012

De rechtbank Zutphen heeft onlangs in een kort geding geoordeeld over het gebruik van een handelsnaam van een franchiseorganisatie door een voormalig franchisenemer.

Een voormalig franchisenemer, die in de jaren ’80 onderdeel uit maakte van ‘Het Onderdelenhuis’, exploiteert een zaak in Zutphen onder de naam ‘Het Onderdelenhuis’ ‘Eerste Hulp bij Onderdelen’. Nadat de franchiserelatie begin jaren ’90 was beëindigd, heeft de voormalig franchisenemer de exploitatie van de winkel voortgezet onder dezelfde naam.

Begin dit jaar opent de franchisegever een nieuwe vestiging in Zutphen, onder dezelfde naam en met dezelfde aanduiding. De winkel wordt geopend in dezelfde straat als waar de winkelier zijn winkel exploiteert. De positie van de winkelier komt in het gedrang omdat veel klanten van de winkelier hem benaderen met vragen en veel verwarring ontstaat bij het winkelende publiek. In dat kader start de winkelier een kort geding tegen de nieuwe franchisenemer.

In de procedure stelt de winkelier dat door de nieuwe winkel veel verwarring is ontstaan bij zijn klanten. Eveneens stelt de winkelier dat het de franchisenemer handelt in strijd met de Handelsnamenwet: beide ondernemingen hebben immers een gelijke bedrijvigheid en bieden dezelfde producten op dezelfde wijze aan. Omdat de winkelier de handelsnaam sinds de eerste oprichting voert, is de winkelier de rechthebbende.

De franchisenemer, gesteund door de franchisegever, voert verweer. De franchisenemer stelt dat hij, doordat hij is aangesloten bij de franchiseorganisatie, het recht heeft de naam te gebruiken. De franchisegever voert daarnaast aan dat de winkelier elk gebruik van de handelsnaam had moeten staken toen zij niet meer aangesloten was bij de franchise. Het gebruik van de handelsnaam en het daarbij behorende logo is door de winkelier voortgezet. De winkelier gebruikt de naam echter te kwader trouw, aldus de franchisegever.

De rechter oordeelt in het nadeel van de winkelier: zij stelt dat de winkelier zelf het risico heeft genomen dat andere marktpartijen bij het aanbieden van hun onderdelen gebruik maken van de handelsnaam. Daarnaast stelt de rechter dat het enkele feit dat de winkelier in zijn handelsnaam de aanduiding ‘Het Onderdelenhuis’ gebruikt, niet met zich mee kan brengen dat hij een exclusief gebruik van die algemene term kan bewerkstelligen. De rechter stelt dat zuiver beschrijvende elementen in beginsel niet door middel van een handelsnaam kunnen worden gemonopoliseerd. Een partij die desalniettemin gebruik maakt van een dergelijke handelsnaam kan vervolgens een andere onderneming niet op goede gronden verwijten hetzelfde te doen.

Juist omdat de rechter oordeelt dat de handelsnaam ‘Het Onderdelenhuis’ bestaat uit beschrijvende elementen kan de winkelier niet afdwingen dat de nieuwe franchisenemer zich niet met dezelfde naam in Zutphen mag vestigen. Daar staat echter tegenover dat de franchisegever de winkelier weer niet kan dwingen om het gebruik van de handelsnaam te staken omdat de winkelier geen franchisenemer meer is. Uit deze uitspraak volgt dat de franchisegever aan derden het exclusieve recht verleend om een handelsnaam te gebruiken, doch dat door de algemene elementen van de handelsnaam, deze handelsnaam door iedereen kan worden gebruikt, franchisenemer of geen franchisenemer. Dit geldt niet voor elke franchiseorganisatie: indien er sprake is van een onderscheidende naam voor de franchiseformule, staat het ondernemers niet vrij om onder die naam een zelfde soort onderneming te starten. Dit is per geval verschillend. Bij twijfel, win informatie in!