Actueel

Inbreuk op rayon exclusiviteit?

14 oktober 2010

Franchisegever en franchisenemer komen in de franchiseovereenkomst regelmatig overeen dat franchisenemer in een bepaald gebied exclusiviteit zal genieten in die zin dat alleen die franchisenemer, en geen andere franchisenemers of franchisegever zelf, in dat gebied mag verkopen/ activiteiten ontplooien.

Uit de hierna volgende uitspraak van de rechtbank Utrecht van 1 september 2010 blijkt dat ‘rayonexclusiviteit’ niet betekent dat franchisegever helemaal geen enkele verkoop- en reclameactiviteiten mag verrichten in een rayon waarvoor exclusiviteit is afgesproken met een franchisenemer.

BASF, een producent van verf, heeft in 1984 met Verfcentrum Waalhaven-Europoort BV (‘VCW’) een distributieovereenkomst gesloten, waarin exclusiviteit door BASF aan VCW is gegeven met betrekking tot de distributie van verf van BASF in de regio Zuid-Holland. Eind 2005 heeft BASF besloten om haar businessmodel te veranderen in die zin dat zij direct aan klanten wenste te gaan leveren via een internetwinkel en dus niet meer via haar vaste distributeurs. BASF wenste de distributieovereenkomsten met haar distributeurs, waaronder VCW, daarom te beëindigen.

Vanaf september 2006, gedurende de onderhandelingen over de beëindiging van de distributieovereenkomst met VCW en nog voordat de distributieovereenkomst daadwerkelijk was geëindigd, begon BASF echter al met adverteren in landelijke bladen en op internet over de voorgenomen directe levering vanuit haar internetwinkel en benaderde zij in dat kader bovendien rechtstreeks klanten van VCW in Zuid-Holland met enquêteformulieren. VCW stelde zich vervolgens op het standpunt dat BASF daarmee in strijd handelde met de afgesproken exclusiviteit en vorderde schadevergoeding van BASF.

De Rechtbank oordeelde vervolgens dat onderscheid moet worden gemaakt tussen actieve verkoop en passieve verkoop. Overwogen werd dat het BASF gelet op de rayonexclusiviteit van VCW in Zuid-Holland niet was toegestaan om actief te verkopen in Zuid-Holland. Dat wil zeggen dat BASF niet op eigen initiatief individuele klanten mocht benaderen in Zuid-Holland door hen bijvoorbeeld direct aan te schrijven en te bezoeken of door reclame te maken die speciaal gericht was op klanten in Zuid-Holland. De door BASF ontplooide activiteiten, te weten het maken van algemene reclame op internet en het benaderen van klanten met een enquêteformulier, kwalificeerden volgens de Rechtbank echter niet als actieve verkoop maar als passieve verkoop, hetgeen volgens de Rechtbank wèl was toegestaan. Onder passieve verkoop verstond de Rechtbank: het ingaan door BASF op spontane verzoeken van individuele klanten met inbegrip van het leveren door BASF aan die klanten, en het maken van algemene reclame door BASF om klanten binnen het eigen gebied van BASF of binnen een ander niet exclusief gebied te bereiken, welke reclame klanten in het exclusieve gebied van VCW tevens bereikt.

Kortom: de Rechtbank is van oordeel dat de reclameactiviteiten van BASF niet in strijd zijn met de rayonexclusiviteit van VCW, ook al bereikte die reclame niet alleen klanten in het eigen gebied van BASF en in andere niet exclusieve gebieden maar tevens klanten van VCW in Zuid-Holland. De schadevordering van VCW werd daarom afgewezen.

Uit de uitspraak van de rechtbank Utrecht blijkt dat het benaderen van klanten en het maken van reclame door franchisegever in het rayon van franchisenemer in veel gevallen – maar niet altijd! – in strijd is met de afgesproken exclusiviteit. Uitzonderingen zijn mogelijk.

Indien u schade lijdt als gevolg van reclame- en verkoopactiviteiten van uw franchisegever en denkt dat uw franchisegever uw rayonexclusiviteit schendt, raadpleeg dan een juridisch adviseur om na te gaan of u uw schade op uw franchisegever kunt verhalen!