Actueel

Raad van State: concurrerende franchisenemers wel belanghebbenden!

25 januari 2010

De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 19 januari 2011 beslist dat concurrerende bouwmarkten vanwege concurrentie motieven wel degelijk belanghebbenden kunnen zijn bij het besluit waarbij een ontheffing van een bestemmingsplan en bouwvergunning krachtens de Wet Ruimtelijke Ordening (WRO)  is verleend.

Het college van Burgemeester en Wethouders (B&W) verlenen op grond van de WRO een tijdelijke ontheffing en bouwvergunning voor het verplaatsen van een opslagvoorziening (± 2000 m2) aan Hornbach Bouwmarkten. Het bouwplan is in strijd met het geldende bestemmingsplan.

Tegen dit besluit komen franchisenemers van Praxis, Karwei en Gamma in beroep. De Voorzieningenrechter verklaart de beroepen gegrond en vernietigt het besluit van B&W; Hornbach krijgt dus alsnog geen toesteming voor de verplaatsing van de opslagvoorziening.

Hornbach gaat vervolgens in hoger beroep bij de Raad van State.

Hornbach stelt dat de Praxis, Karwei en Gamma franchisenemers geen belanghebbenden zijn nu zij uitsluitend beroep hebben aangetekend tegen de ontheffing en bouwvergunning vanwege de vrees voor verlies aan omzet. Op grond van Europees recht (“de Dienstenrichtlijn”) zouden economische belangen geen rol mogen spelen bij besluiten tot het verlening van ontheffing en een bouwvergunning, aldus Hormbach.

De Raad van State concludeert dat krachtens de Dienstenrichtlijn inderdaad de vergunningverlening niet afhankelijk mag worden gesteld van economische criteria maar dat in diezelfde Dienstenrichtlijn is bepaald dat deze niet van toepassing is op voorschriften die zien op ruimtelijke ordening en stedenbouw. De ontheffing en bouwvergunning zijn gebaseerd op de WRO. De WRO is een regeling inzake ruimtelijke ordening en stedebouw zodat de Dienstenrichtlijn niet van toepassing is.

Overige Europese wetgeving geeft geen definitie van het begrip “belanghebbende” terwijl ook overigens nergens uit Europese wetgeving blijkt dat concurrenten bij besluitvorming waarbij ontheffing en bouwvergunning wordt verleend, dienen te worden uitgesloten van rechtsbescherming (waaronder de mogelijkheid tot het indienen van bezwaar en beroep).

Bij gebreke van verdere Europese bepalingen gelden dan de bepalingen uit het Nederlands recht, in dit geval uit de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB). Krachtens de AWB wordt onder belanghebbende verstaan:

• “degene wiens belang rechtstreeks bij een besluit is betrokken”

Aangezien de Praxis, Gamma en Karwei franchisenemers / ondernemers in hetzelfde marktsegment binnen dezelfde klantenkring werkzaam zijn en niet uitgesloten is dat het besluit tot ontheffing van het bestemmingsplan en het verlenen van een bouwvergunning tot omzetverlies kan leiden, zijn zij te beschouwen als belanghebbenden bij dat besluit.

De stelling van Hornbach tenslotte dat het weigeren van de ontheffing en bouwvergunning een te vergaand middel is en dat de regulering door B&W van de gebruiks- en bebouwingsmogelijkheden van de betreffende gronden (met het oog op een goede ruimtelijke ordening) ook te bereiken is via controle achteraf, wordt verworpen. Bij achteraf controle bestaat het risico dat (achteraf) zal blijken dat de gronden op zodanige wijze zijn gebruikt dat de uiteindelijk gewenste besteming niet meer kan worden verwezenlijkt zonder ingrijpende maatregelen.

Conclusie: franchisenemers kunnen als belanghebbende in de zin van de wet (AWB) bezwaar en beroep aantekenen tegen (met een bestemmingsplan strijdige) verlening van ontheffingen en bouwvergunningen aan concurrenten, indien deze in hetzelfde marktsegment binnen dezelfde klantenkring opereren!