Actueel

Ten onrechte aan de kant gezet door McDonalds

22 augustus 2009

Wat vooraf ging: In de Franchise uitgave Nr. 5 van oktober 1997 was het opmerkelijke relaas te lezen van Bert Slotboom onder de kop: “Na een jaar keihard werken aan de kant gezet door McDonald’s”. Het artikel beschrijft het verhaal van Slotboom die in 1994 en 1995 gedurende ± 10 maanden een opleiding tot franchisenemer volgde maar kort voor het voltooien daarvan uit de opleiding werd gezet. Dit was op zijn minst verbazingwekkend te noemen gezien het feit dat Slotboom aan alle eisen had voldaan en er geen aanwijzingen bestonden dat de opleiding voortijdig zou worden beëindigd. In 1998 besloot Slotboom, na overleg met zijn advocaat, mr C.M. Kan, alsnog de zaak aan de rechter voor te leggen.

De feiten

Slotboom meldt zich eind 1993 bij McDonald’s om in aanmerking te komen voor een franchiseovereenkomst. Na een voorselectie wordt hij toegelaten tot het uitgebreide trainingsprogramma: het lopen van drie (voltijds) stages bij verschillende McDonald’s restaurants. Daarnaast moet een aantal cursussen worden gevolgd. Tijdens de opleiding heeft Slotboom geen recht op een vergoeding, noch voor zijn werkzaamheden noch voor gemaakte onkosten.

Voordat hij wordt toegelaten tot het trainingsprogramma moet hij een brief (“release letter”) ondertekenen waarin hij (o.a.) verklaart: – dat McDonald’s de opleiding op ieder willekeurig moment kan doen stoppen; – geen aanspraak te hebben of te zullen maken op schadevergoeding. Tijdens de eerste twee stages wordt Slotboom goed beoordeeld. Daarnaast legt hij alle cursussen met goed gevolg af en ontplooit hij zelfs extra activiteiten.

Op het oog ligt Slotboom dus goed op koers als hij zich voor het begin van zijn derde stage meldt bij McDonald’s voor een voortgangsgesprek. Dan krijgt Slotboom echter te horen dat er “wisselende berichten” over het verloop van zijn tweede stage zouden bestaan. Slotboom ontkent die berichten waarop McDonald’s laat weten geen consequenties aan de berichtgeving te verbinden. Wel zegt McDonald’s bijzondere aandacht te zullen besteden aan Slotboom’s ontwikkeling gedurende zijn derde en laatste stage. Tijdens zijn laatste stage wordt Slotboom niet beoordeeld. Aan het einde daarvan wordt hij uitgenodigd op het hoofdkantoor bij McDonald’s. Slotboom verkeert dan in de overtuiging dat hem een franchiseovereenkomst zal worden aangeboden.

De werkelijkheid verloopt anders: in plaats van een aanbod voor een eigen restaurant wordt de opleiding met onmiddellijke ingang beëindigd. Slotboom is in de ogen van McDonald’s niet geschikt voor het franchisenemerschap. Een onderbouwing geeft McDonald’s niet; desgevraagd moet Slotboom het doen met een verwijzing naar de “release letter”. De vordering Bij de rechtbank vordert Slotboom de handelwijze van McDonald’s onrechtmatig te verklaren met een daaraan gekoppelde schadevergoeding. Volgens Slotboom heeft McDonald’s onrechtmatig gehandeld door zijn opleiding, in het zicht van de finish, plotseling en zonder vergoeding af te breken.

Bij Slotboom bestond immers het vertrouwen dat de opleiding zou worden afgerond en dat hem een franchiseovereenkomst zou worden aangeboden. Zijn schade bestaat uit gemiste inkomsten uit een eigen McDonald’s restaurant en uit gemiste inkomsten en gemaakte kosten gedurende de opleiding. McDonald’s verweert zich met een beroep op de “release letter”. Zij meent de opleiding van Slotboom op elk gewenst moment te mogen beëindigen. Bovendien heeft Slotboom afstand gedaan van zijn recht op schadevergoeding. Tenslotte stelt McDonald’s dat Slotboom er niet op mocht vertrouwen dat een franchiseovereenkomst tot stand zou komen. De rechtbank De rechtbank wijst de vorderingen van Slotboom af. Naar haar oordeel mocht Slotboom, gezien de wisselende berichtgeving over zijn tweede stage, er niet op vertrouwen dat een franchiseovereenkomst tot stand zou komen. Voor compensatie van gemaakte kosten is evenmin plaats nu Slotboom van dat recht afstand heeft gedaan in de “release letter”. Het hoger beroep In hoger beroep krijgt Slotboom alsnog gelijk. Het Hof onderschrijft het oordeel van de rechtbank dat Slotboom niet mocht verwachten dat McDonald’s hem een franchiseovereenkomst zou aanbieden. Dat betekent volgens het Hof echter niet dat McDonald’s de opleiding van Slotboom zomaar mocht beëindigen zonder compensatie van schade. Onder bepaalde omstandigheden is dat onaanvaardbaar. Die omstandigheden doen zich voor aangezien Slotboom: – gedurende vele maanden zonder vergoeding werkzaamheden heeft verricht; – zelf de daarmee gemoeide onkosten (zoals reiskosten) heeft betaald; – extra activiteiten ten behoeve van McDonald’s heeft ontplooid; – gedurende de laatste stage niet is beoordeeld op zijn functioneren (ondanks de aanwezige twijfels bij McDonald’s). Laatstgenoemde omstandigheid wordt zelfs “onbegrijpelijk en jegens Slotboom uitermate onzorgvuldig” geoordeeld. Het Hof verklaart de handelwijze van McDonald’s onrechtmatig en kent Slotboom een schadevergoeding toe. De vergoeding ziet op gemaakte onkosten en gederfde inkomsten gedurende de laatste stage. Het Hof begroot die schade op ¦ 5.000,=.

Verder wordt McDonald’s in wettelijke rente, buitengerechtelijke en gerechtelijke kosten veroordeeld.

Conclusie

Uit het arrest van het Hof blijkt dat: – het bij voorbaat afstand doen van recht op schadevergoeding (release letter) geen stand houdt; – op de franchisegever al tijdens het voortraject (opleiding), dat moet leiden tot een franchiseovereenkomst, een zorgplicht rust: een kandidaat moet worden begeleid en geëvalueerd terwijl bij voortijdige beëindiging onder omstandigheden een vergoeding dient te worden betaald. Dit sluit goed aan bij de zorgplicht van een franchisegever, zoals bijvoorbeeld het verlenen van advies en bijstand aan de franchisenemer. In hoger beroep kreeg Slotboom alsnog zijn gelijk. Het Hof oordeelde de handelwijze van McDonald’s zelfs “onbegrijpelijk” en “uitermate onzorgvuldig”. Een ferm oordeel dat gevolgd werd door een magere vergoeding. Na jaren van strijd haalde Slotboom alsnog zijn (principiële) gram.