Actueel

Voorziening NIET bedoeld als verborgen inkomstenbron voor franchisegevers!

4 oktober 2017

Aan franchisenemers doorbelaste voorzieningen voor te verwachten kosten mogen geen verborgen inkomstenbron opleveren voor franchisegevers!

De rechtbank Den Haag heeft recent opnieuw geoordeeld over de vraag hoe voorzieningen voor nog  te maken kosten mogen worden doorbelast aan franchisenemers.

Franchisegever Happy Nurse, één van de formules van Staffing Associates (een franchisegever in de uitzendbranche), is gedagvaard door een ex-franchisenemer die twee franchisevestigingen heeft geëxploiteerd. Deze vordert terugbetaling van  doorbelaste voorzieningen voor bepaalde (onzekere) kosten over de periode 2010-2015. Volgens franchisenemer zijn de werkelijke kosten aanzienlijk lager geweest dan de in rekening gebrachte voorzieningen en is het teveel betaalde aldus onverschuldigd betaald. In totaal vordert franchisenemer ruim 360.000 euro.

Happy Nurse stelt daarentegen dat de voorzieningen reëel zijn geweest en dat bovendien in de franchiseovereenkomst is afgesproken dat er geen verrekening achteraf zou plaats vinden, noch door middel van restitutie noch door middel van een naheffing indien de voorziening niet toereikend zou blijken voor de werkelijk gemaakte kosten.

Hof Den Haag 2016: Olympia arrest

In 2016 heeft het Hof Den Haag in het Olympia (uitzendbureau) arrest geoordeeld dat het franchisegever vrij staat om voor bepaalde te verwachten kosten een redelijke voorziening door te belasten aan haar franchisenemers mits deze gebaseerd is op een reële schatting aan de hand van de in het verleden gemaakte werkelijke kosten. Indien in rekening gebrachte voorzieningen structureel en substantieel hoger zijn dan de werkelijke kosten (zoals het geval was in die zaak) dan is het meerdere onverschuldigd betaald en dient te worden terugbetaald.

Rechtbank Den Haag 2017: Happy Nurse

Ook in de Happy Nurse zaak is sprake van doorbelaste voorziening die vergelijkbaar is met die in de Olympia zaak. De rechtbank herhaalt bij de vraag of de voorziening redelijk is geweest het uitgangspunt van het Hof den Haag (zie vorige alinea).

In deze zaak heeft Happy Nurse gesteld dat expliciet is overeengekomen dat een eventueel verschil in de voorziening niet hoeft te worden terugbetaald. De rechtbank oordeelt daarover dat een dergelijke afspraak uitsluitend geldt indien sprake is van een reële voorziening die gebaseerd is op de werkelijke kosten uit het verleden. Die afspraak geldt niet indien sprake is van een excessieve voorziening waarmee in feite een verborgen inkomstenbron wordt gecreëerd.

Franchisenemer beroept zich ter onderbouwing van haar vordering op een rapport dat zij heeft laten opstellen en waaruit zou blijken dat voor haar beide vestigingen in de periode 2010-2015 totaal voor ruim 360.000 euro meer is voorzien dan aan werkelijke kosten is aangewend. Happy Nurse heeft een tegenrapport van PwC overgelegd waaruit zou blijken dat de voorzieningen reëel zijn geweest.

De rechtbank oordeelt dat geen van beide rapporten voldoende duidelijkheid biedt en zal een deskundige benoemen om de in rekening gebrachte voorziening en de werkelijk doorberekende kosten te rapporteren.

Collectieve kwestie

De rechtbank overweegt voorts dat beoordeeld dient te worden of de voorziening reëel (of excessief) is op basis van alle bij Happy Nurse in de betrokken periode in dienst geweest zijnde uitzendkrachten. Het gaat dus niet slechts om de beoordeling van de aan deze eisende (individuele)  franchisenemer toe te rekenen doorbelasting versus werkelijke kosten maar om het collectief (de aan alle franchisenemers totaal doorbelaste voorzieningen versus de totale werkelijke kosten). Als er een correctie moet plaats vinden dan moet die correctie over het geheel van alle franchisenemers plaats vinden, aldus de rechtbank. Daarmee lijkt deze procedure alle franchisenemers in de periode 2010 – 2015 te betreffen waarmee het belang aanzienlijk is toegenomen.

Conclusie

De conclusie luidt dat een franchisegever verplicht is om bij doorbelasting aan franchisenemers van voorzieningen voor toekomstig te verwachten kosten zich te baseren op de in het verleden werkelijk gerealiseerde kosten en (mede) op die basis reëel te begroten. Doet zij dat niet dan wacht een potentiële forse terugvordering. Franchisenemers doen er goed aan om tijdig aan de bel te trekken indien een doorbelaste voorziening mogelijk niet reëel is.

Nog beter is indien partijen overeenkomen dat er jaarlijks een onafhankelijke controle plaats vindt van de voorzieningen en de werkelijke kosten en bij een eventueel overschot of tekort in het eerstvolgende jaar verrekening plaats vindt. Dat past bij de gedachte dat de voorziening uitsluitend is bedoeld om de betreffende kosten te dekken en niet als een verborgen inkomstenbron.

De Nederlandse Franchise Code (NFC)

De Nederlandse Franchise Code bevordert transparantie en bepaalt expliciet dat er duidelijkheid dient te bestaan over de besteding van de franchisevergoedingen en de verantwoording daarvan. Onder de NFC zou de hier besproken kwestie wellicht kunnen zijn voorkomen; dat zou Happy Nurse en haar franchisenemers veel risico, kosten en belasting van de onderlinge verhouding hebben bespaard. Aldus blijkt opnieuw dat de NFC het belang van franchisegevers en franchisenemers dient en de goede werking van franchise in het algemeen bevordert.